Πολλοί μασέρ, ρεφλεξολόγοι και ολιστικοί θεραπευτές όλων των ειδών, οι οποίοι χρησιμοποιούν τα χέρια τους ως μέσο θεραπείας, καθώς και σωματικοί ψυχοθεραπευτές, έχουν παρατηρήσει ότι οι αποδέκτες των θεραπειών συχνά βιώνουν την εξάλειψη τραυμάτων και πόνων που είχαν εδραιωθεί στο σώμα τους στο μακρινό παρελθόν.
Οι μύες διατηρούν μέσα τους τη μνήμη ενός τραυματισμού με πολλούς τρόπους και σε πολλαπλά επίπεδα. Με αυτό εννοούμε ότι όχι μόνο το σημείο του σώματος το οποίο, π.χ., τραυματίστηκε θα έχει μια επώδυνη μνήμη του ατυχήματος μέσω της αίσθησης της αφής, αλλά επίσης οι μύες των ματιών θα έχουν αποτυπώσει σε μια χαρακτηριστική τους κίνηση την εικόνα του περιβάλλοντος του ατυχήματος, οι μύες των αυτιών τη δόνηση των ήχων που συνδέονται με αυτό και οι μύες της μύτης και του στόματος τις κινήσεις των ρουθουνιών όταν μύριζαν και της γλώσσας όταν γεύονταν συγκεκριμένες μυρωδιές και γεύσεις κατά τη διάρκεια του τραυματισμού.
Καθώς τα παράγωγα των πέντε αισθήσεων όταν συνδυάζονται με διαφορετικούς τρόπους από τον εγκέφαλό μας δομούν την εμπειρία μας, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οποιαδήποτε από τις μυϊκές ομάδες των αισθήσεων και αν ερεθιστεί με πανομοιότυπο τρόπο όπως κατά τη διάρκεια του ατυχήματος, μπορεί να προκαλέσει μια πανομοιότυπη αντίδραση στο σώμα. Αν δηλαδή μυρίσουμε την ίδια μυρωδιά ή φέρουμε στο νου μας την εικόνα της συγκεκριμένης σκηνής, οι μύες του σώματός μας θα αντιδράσουν κατά τον ίδιο τρόπο και ταυτόχρονα θα προκαλέσουν τα ίδια συναισθήματα: υπερδιέγερσης, θλίψης, θυμού, κ.λπ.
Αν δεν αποσυνδέσουμε λοιπόν με κάποιον τρόπο τη μία αισθητηριακή εμπειρία από την άλλη, το τραύμα και τα επακόλουθά του θα παραμείνουν στη μυϊκή μνήμη μας για πάντα, όπως ακριβώς στο σκληρό δίσκο ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Για παράδειγμα:
Ο θείος Κώστας ξέρει πότε θα βρέξει, γιατί όλο το σώμα του και οι αρθρώσεις του πονούν. Η Ελένη παθαίνει ημικρανία κάθε φορά που πρέπει να δώσει εξετάσεις. Το σώμα του Γιώργου βιώνει πόνο και πανικό κάθε φορά που ακούει ένα πυροτέχνημα, έναν πυροβολισμό ή την εξάτμιση μιας μηχανής που σκάει κάνοντας εκκωφαντικό θόρυβο. Αν ανατρέξουμε στο παρελθόν αυτών των τριών ανθρώπων, θα ανακαλύψουμε ορισμένα ενδιαφέροντα πράγματα:
Ο θείος Κώστας έπεσε από το τρακτέρ του πατέρα του σε νεαρή ηλικία, μια μέρα που έβρεχε καταρρακτωδώς και έκανε τρομερό κρύο. Η ένταση του πόνου όταν χτύπησε στο πετρώδες έδαφος ήταν ανυπόφορη και βίωσε τόσο μυϊκό όσο και συναισθηματικό πόνο, καθώς ο πατέρας του τον επέπληξε για την απροσεξία του. Έτσι όταν βρέχει η εμπειρία του σωματικού πόνου ακολουθείται επίσης από συναισθήματα ματαίωσης και ενοχής.
Η Ελένη έτυχε να πάει σε ένα πάρτυ γενεθλίων πριν από ένα σημαντικό διαγώνισμα και ήπιε περισσότερο αλκοόλ από όσο μπορούσε να αντέξει το σώμα της, με αποτέλεσμα να αποτύχει στις εξετάσεις της, καθώς είχε έντονο πονοκέφαλο και έπασχε από έλλειψη συγκέντρωσης. Τώρα, αισθάνεται την έναρξη μιας ημικρανίας πριν από κάθε σημαντική εξέταση, μαζί με τα συναισθήματα απογοήτευσης, απόγνωσης και χαμηλής αυτοεκτίμησης.
Ο Γιώργος τραυματίστηκε σοβαρά από το όπλο του καλύτερού του φίλου με τον οποίο είχε πάει για κυνήγι. Από τότε κάθε φορά που ακούει δυνατό θόρυβο το σώμα του συσπάται όχι μόνο από την ενθύμηση του πόνου, αλλά και από τη μνήμη της αγωνίας, του φόβου και του πανικού.
Στις περιπτώσεις του χρόνιου πόνου που προέρχεται από σοβαρές ασθένειες ωστόσο, επειδή αυτές αφορούν συχνά το σύνολο του οργανισμού, τα συναισθήματα είναι πιο μπερδεμένα και διαδέχονται το ένα το άλλο, καθώς η ασθένεια προχωρά, με αποτέλεσμα μια αλυσιδωτή αντίδραση, που ονομάζεται σύμφωνα με την Robyn Wood -εκπαιδεύτρια του Bowtech- διαδικασία της θλίψης. Ηκατανόηση της διαδικασίας της θλίψης μπορεί να προσφέρει ελπίδα. Ο μόνος τρόπος για να βγεις είναι να περάσεις από μέσα. Το να γνωρίζεις ότι η εμπειρία σου είναι φυσιολογική μπορεί να είναι πολύ ανακουφιστικό, παρόλο που δεν εκμηδενίζει τον πόνο. Και αυτό από μόνο του μπορεί να μειώσει το δομικό στοιχείο του πόνου στη θλίψη.
Οι φυσιολογικές αντιδράσεις στη θλίψη που προκαλεί ο πόνος, ακολουθούν συνήθως μια συγκεκριμένη σειρά που έχει ως εξής:
- ΠΡΟΣΚΡΟΥΣΗ “Ω όχι!”
- ΑΠΟ-ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ “Δεν μπορώ”
- ΑΝΑ-ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ “Μπορώ να ζήσω (και να αγαπήσω) ξανά”
Στο πλαίσιο της ακολουθίας αυτής η διαδοχή συναισθημάτων χαρακτηρίζεται από σκαμπανεβάσματα της διάθεσης του ασθενή και είναι περίπου η ακόλουθη:
Η αρχική αντίδραση είναι το Σοκ που με τη σειρά του προκαλεί Μούδιασμα και κατόπιν Δυσπιστία: «Δεν είναι αλήθεια».
Ακολουθεί η Συναισθηματική Αποφόρτιση: βογκητό, αναφιλητό, κλάμα.
Η επόμενη αντίδραση είναι ο Θυμός: «Γιατί δε σταμάτησε ο κόσμος για μένα;»
Η Λύπη με τη σειρά της προκαλεί Αποτράβηγμα, Απομόνωση, και Κατάθλιψη.
Οι φυσικές αντιδράσεις σε αυτή την κατάσταση είναι: Αϋπνία, Ζαλάδα, Κόπωση, Ανορεξία, κ.λπ.
Αμέσως μετά αρχίζει η Αναζήτηση λύσης, η οποία, αν δεν βρεθεί, επιφέρει Μοναξιά και πυροδοτεί σκέψεις όπως: «Θέλω να πεθάνω».
Η Ανησυχία για το χαμό οδηγεί σε:
Οργή, Φθόνο για τους υγιείς και Ενοχή εξαιτίας αυτών των σκέψεων.
Στρες, Πανικός, Άγχος, Φόβος νευρικής κατάρρευσης (φόβος έλλειψης ελέγχου) είναι τα φυσικά επακόλουθα, που ωστόσο με παράδοξο τρόπο εγκαινιάζουν μια διαδικασία Εξιδανίκευσης της κατάστασης, καθώς πρέπει να διατηρηθεί κάποια σωματική (ορμονική) και συναισθηματική ομοιόσταση.
Όμως αυτή η θετική έξαρση της ενέργειας αναγκαστικά μεταλλάσσεται στο αρνητικό της δίπολο: «Γιατί συμβαίνει αυτό σε μένα;», πράγμα που οδηγεί σε Οδύνη για την πιθανή ερμηνεία, περισσότερη Ενοχή και Τύψεις, που επιφέρουν Οργή, Απόγνωση, και το αίσθημα ότι ο ασθενής είναι Αβοήθητος.
Σε φυσιολογικό επίπεδο η αντιδράσεις είναι Αδυναμία Συγκέντρωσης και Έλλειψη Ενδιαφέροντος για κοινές δραστηριότητες καθώς και Χαμηλή Αυτοεκτίμηση.
Έπειτα αρχίζει να διαφαίνεται μια αναλαμπή Ελπίδας, αλλά δυστυχώς έπεται η Απάθεια, μαζί με περισσότερη Ενοχή: «Είναι σωστό να βγω και να διασκεδάσω μια φορά;»
Η οικογένεια και οι φίλοι πιστεύουν ότι ο ασθενής θα έπρεπε να έχει ξεπεράσει πια τη θλίψη του και έτσι αναγκάζεται κι αυτός να τοποθετήσει τους άλλους σε ψηλότερο βάθρο από τον εαυτό του: «Δε θα ήθελαν οι συγγενείς/φίλοι να κλαίω αιωνίως». Ωστόσο όταν οι προσδοκίες του δεν δικαιώνονται, η
Ματαίωση και η Απογοήτευση τον καταρρακώνουν: «Πάνω που νόμιζα πως καλυτερεύω, συντρίβομαι…».
Μετά τη συντριβή διαφαίνεται κάποια Ελπίδα: «Μου είπαν πως αυτά που βιώνω είναι φυσιολογικά-αυτό είναι ανακουφιστικό».
Κάποιοι άνθρωποι έχουν αυτές τις εμπειρίες στο νεκροκρέβατό τους και μπορούν έτσι να αποχωρίσουν πιο ήρεμοι. Κάποιοι άλλοι αποφασίζουν: «Πρέπει να συνεχίσω τη ζωή μου» και επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν αυτό το μάθημα εποικοδομητικά, εφόσον η διαδικασία της θλίψης έχει κάνει τον κύκλο της: «Ίσως μπορώ να βοηθήσω και άλλους» και τελικά «Αγαπώ και δίνω ξανά».
Το Bowtech αλλά και άλλες ολιστικές θεραπείες μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην εξισορρόπηση αυτών των συναισθημάτων, καθώς μέσω των μυϊκών χειρισμών απελευθερώνονται οι εντάσεις από τις μυϊκές ίνες και με αυτό το τρόπο διαφοροποιείται η σωματική αντίδραση που είναι συνδεδεμένη με ένα συγκεκριμένο συναίσθημα. Κάποιοι άνθρωποι πιθανόν να βιώσουν αυτή την απελευθέρωση ακόμη και με τις βασικές διαδικασίες χαλάρωσης (ανάλογα με το ποιοι μύες είναι επηρεασμένοι από την τραυματική εμπειρία). Επομένως σε κάποιες περιπτώσεις είναι απαραίτητη η τακτική και μακροχρόνια θεραπεία Bowtech, καθώς τα αποθέματα εσωτερικών δυνάμεων, με τις οποίες μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα καθημερινά μας προβλήματα, ποικίλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Απόδοση: Αλεξάνδρα Αντωνίου
